Εσπεράντο στην Ελλάδα

Η ιστορία της Εσπεράντο στην Ελλάδα ξεκινά με αβέβαια αλλά συναρπαστικά βήματα. Παρότι δεν υπάρχουν επίσημα τεκμηριωμένες πηγές για την ακριβή ημερομηνία εισαγωγής της γλώσσας, ανεπιβεβαίωτες αναφορές υποστηρίζουν ότι ήδη από το 1888, μόλις έναν χρόνο μετά την εμφάνιση της Εσπεράντο, η γλώσσα ήταν γνωστή στην Αθήνα. Καθοριστικός φέρεται να υπήρξε ο ρόλος του πολύγλωσσου Ούγγρου γλωσσολόγου Gábor Bálint, ο οποίος ίσως δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μετέφερε την Εσπεράντο στον φοιτητικό κύκλο.

Δρ. Εμμανουήλ Δραγούμης

Δρ. Ανακρέων Σταματιάδης

Οι πρώτοι Έλληνες εσπεραντιστές

Ο Εμμανουήλ Δραγούμης

Ο πρώτος επιβεβαιωμένος Έλληνας εσπεραντιστής ήταν ο Δρ Εμμανουήλ Δραγούμης (1850–1917), καθηγητής Πειραματικής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και διακεκριμένο μέλος της αθηναϊκής κοινωνίας. Υπήρξε από τους πρωτεργάτες του κινήματος στην Ελλάδα και εκλέχθηκε μέλος της πρώτης Διεθνούς Γλωσσικής Επιτροπής στο 1ο Παγκόσμιο Συνέδριο Εσπεράντο το 1905.

Ο Ανακρέων Σταματιάδης

Ιδιαίτερη μνεία αξίζει στον Ανακρέοντα Σταματιάδη (1868 - 1964), γιατρό από τη Σάμο, ο οποίος μελέτησε την Εσπεράντο από το 1904 και ίδρυσε τοπικό εσπεραντικό σύλλογο το 1906. Εξέδωσε το πρώτο ελληνόφωνο περιοδικό (Greklingva Esperantano) και πέτυχε, το 1910, την επίσημη εισαγωγή της Εσπεράντο ως υποχρεωτικού μαθήματος στα σχολεία της Μέσης Εκπαίδευσης της Σάμου. Συνδέθηκε προσωπικά με τον Ζάμενχοφ και υπήρξε ακούραστος εργάτης του κινήματος μέχρι τον θάνατό του.

Ανάπτυξη και διάδοση μέσα στον 20ό αιώνα

Οι πρώτοι εσπεραντικοί όμιλοι

Από το 1909 ξεκινούν να ιδρύονται εσπεραντικοί όμιλοι σε πολλές ελληνικές πόλεις: Πάτρα, Άρτα, Πειραιάς, Αιτωλικό, Σιδηρόκαστρο, Κρήτη. Στη δεκαετία του 1920 η δραστηριότητα εξαπλώνεται στον Βόλο, τη Λαμία, τη Σύρο, την Τρίπολη και αλλού.

Ο Ελληνικός Εσπεραντικός Σύνδεσμος

Ο Ελληνικός Εσπεραντικός Σύνδεσμος (ΕΣΕ) υπήρξε για πολλές δεκαετίες ο βασικός φορέας συντονισμού της εσπεραντικής δραστηριότητας στην Ελλάδα. Συμμετείχε σε διεθνείς οργανισμούς, διοργάνωνε συνέδρια, επιμελούνταν εκδόσεις και διατηρούσε επαφή με ομίλους σε όλη τη χώρα.

Μετά το 2010, η επίσημη οργανωτική δομή του Συνδέσμου παρέμεινε ανενεργή, χωρίς διοικητικό συμβούλιο. Ωστόσο, η δράση δεν σταμάτησε. Μέλη και φίλοι της Εσπεράντο συνέχισαν να διοργανώνουν μαθήματα, σεμινάρια, διαδικτυακές εκδηλώσεις και πολιτιστικές δράσεις, κυρίως στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.

Ο Σύνδεσμος, παρόλο που λειτουργεί σήμερα σε πιο ανεπίσημη βάση, εξακολουθεί να αποτελεί σημείο αναφοράς για την κοινότητα. Συνεργάζεται με διεθνείς φορείς, συμμετέχει σε διαδικτυακά δίκτυα και υποστηρίζει την τοπική και εθνική αναζωογόνηση του εσπεραντικού κινήματος στην Ελλάδα.

Πρόεδροι του Ελληνικού Εσπεραντικού Συνδέσμου

• Ανακρέων Σταματιάδης

• Ρωξάνη Μανούσου

• Μαρία Ποντίκα

• Κώστας Κυριάκος

• Μάνθα Χρήστου

• Γεώργιος Δερμάτης

• (Μετά το 2010 δεν υφίσταται επίσημα εκλεγμένη διοίκηση)

Η Θεσσαλονίκη ως εστία δράσης

Το 1928, με πρωτοβουλία του Ιωάννη Σπαθάρη και συνεργατών του (Αθανάσιος Αργυρόπουλος, Δημήτριος Κωνσταντόπουλος και Κωνσταντίνος Ζαχαριάδης), ιδρύεται η Εσπεραντική Ένωση Θεσσαλονίκης, η οποία για δεκαετίες θα παίξει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της γλώσσας στη Μακεδονία.

Σημαντικά διεθνή συνέδρια στην Ελλάδα

Παγκόσμιο Συνέδριο Εσπεράντο στην Αθήνα

Το 1976 η Ελλάδα φιλοξένησε το 61ο Παγκόσμιο Συνέδριο Εσπεράντο στην Αθήνα, ένα γεγονός με διεθνή προβολή και πολυπληθή συμμετοχή. Ήταν η πρώτη φορά που ένα τέτοιο συνέδριο διοργανώθηκε στη χώρα μας, αποτελώντας σταθμό στην ιστορία του κινήματος.

Παγκόσμιο Συνέδριο Νεολαίας στη Θεσσαλονίκη

Το 1995 η Θεσσαλονίκη φιλοξένησε το 51ο Παγκόσμιο Συνέδριο Εσπεραντιστικής Νεολαίας (IJK), φέρνοντας νέους εσπεραντιστές από όλον τον κόσμο στην Ελλάδα και συμβάλλοντας στην προσωρινή αναζωπύρωση της τοπικής κίνησης.

Γραμματόσημο από το 61ο Παγκόσμιο Συνέδριο Εσπεράντο, Αθήνα 1976

Ο Ελληνικός Εσπεραντικός Σύνδεσμος μετά το 2010

Μετά το 2010, ο Ελληνικός Εσπεραντικός Σύνδεσμος (ΕΣΕ) συνέχισε να λειτουργεί ατύπως, καθώς δεν υπάρχει επίσημο διοικητικό συμβούλιο. Η δράση του όμως συνεχίστηκε μέσα από μεμονωμένες πρωτοβουλίες, κυρίως στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, με εκδηλώσεις, σεμινάρια και επαφές με τη διεθνή κοινότητα.

Εσπεράντο στη Θεσσαλονίκη σήμερα

Το 2023, η Εσπεραντική Ομάδα Θεσσαλονίκης απέκτησε ξανά δυναμική παρουσία. Η επαναδραστηριοποίησή της ξεκίνησε με πρωτοβουλία του Ανδρέα Ζέρβα, χημικού - ΜΒΑ, ενεργού μέλους της ελληνικής και διεθνούς εσπεραντικής κοινότητας.

Από το 2024 οργανώνονται μαθήματα, εκδηλώσεις και δράσεις με στόχο την εξοικείωση του ελληνικού κοινού με την Εσπεράντο, καθώς και τη διατήρηση της σύνδεσης με το παγκόσμιο κίνημα.

Διάβασε ακόμα:

Μάθε Εσπεράντο!

Η Γραμματική της Εσπεράντο

Τι είναι η Εσπεράντο;

Γιατί να μάθει κανείς Εσπεράντο;