Διεθνής γλώσσα
Η Εσπεράντο είναι μια διεθνής τεχνητή γλώσσα. Έχει δημιουργηθεί με σκοπό να επιτρέψει την εύκολη επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων που μιλούν διαφορετικές μητρικές γλώσσες.
Το όνομα “Εσπεράντο” σημαίνει “αυτός που ελπίζει” και προέρχεται από το ψευδώνυμο του δημιουργού της: Λουδοβίκος Λάζαρος Ζάμενχοφ, γνωστός και ως Δρ. Εσπεράντο.
Γιατί Εσπεράντο;
Η Εσπεράντο επινοήθηκε στα τέλη του 19ού αιώνα. Στόχος της ήταν να γίνει μια ευέλικτη και εύκολη στην εκμάθηση γλώσσα. Μια γλώσσα που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ανεξάρτητα από την εθνικότητα ή την πολιτιστική καταγωγή του ομιλητή.
Ο Ζάμενχοφ σχεδίασε την Εσπεράντο λαμβάνοντας υπόψη γραμματική, λεξιλογικά και φωνολογικά στοιχεία από διάφορες ευρωπαϊκές γλώσσες. Σκοπός του ήταν δημιουργήσει μια γλώσσα που θα ήταν εύκολη στην εκμάθηση, κατανόηση και χρήση.
Η Εσπεράντο είναι γλώσσα που πρώτα γράφτηκε και μετά μιλήθηκε. Σε αντίθεση με τις εθνικές γλώσσες που πρώτα μιλήθηκαν και μετά γράφτηκαν.
Κανόνες Εσπεράντο
Μια από τις βασικές αρχές της Εσπεράντο είναι η λογική και συνεπής “μαθηματική” δομή της. Η γραμματική της βασίζεται σε 16 απλούς κανόνες, χωρίς εξαιρέσεις. Και επειδή το περισσότερο λεξιλόγιο της προέρχεται από γνωστές ευρωπαϊκές γλώσσες, καθίσταται εύκολη η κατανόηση και η εκμάθηση της.
Επιπλέον, η φωνολογία της Εσπεράντο είναι τόσο απλή που ότι γράφεται διαβάζεται και ότι ακούγεται γράφεται.
Κουλτούρα Εσπεράντο
Πέρασαν πάνω από εκατό χρόνια από την δημιουργία της Εσπεράντο. Στο διάστημα αυτό έχει αποκτήσει τη δική της λογοτεχνία, ποίηση και στιχουργική. Είναι τεράστιος, άνω των 40 χιλιάδων, ο αριθμός των εκδόσεων που έχουν εκδοθεί στη γλώσσα αυτή. Τόσο μεταφράσεις βιβλίων από εθνικές γλώσσες, όσο και πρωτότυπη λογοτεχνία και ποίηση που γράφηκε απ ευθείας στην Εσπεράντο.
Ολα τα μεγάλα βιβλία της παγκόσμιας λογοτεχνίας έχουν μεταφραστεί. Μερικά παραδείγματα: η Βίβλος, το Κοράνι, αρχαίες τραγωδίες, η Θεία Κωμωδία, ο Σέξπιρ.
Πού διδάσκεται;
Η Εσπεράντο διδάσκεται προεραιτικά σε κάποια πανεπιστήμια και σχολεία ανά τον κόσμο.
Ωστόσο, υπάρχουν επίσης αρκετές μέθοδοι διδασκαλίας – αυτοδιδασκαλίας σε διάφορες γλώσσες.
Στα Ελληνικά υπάρχει το βιβλίο διδασκαλίας – αυτοδιδασκαλίας του μεγάλου Ελληνα εσπεραντιστή Σπύρου Σαραφιάν. Τα πρώτα πέντε κεφάλαια του βιβλιου υπάρχουν εδώ.
Επίσης το βιβλίο “Μαθαίνω Εσπεράντο” του Στάνο Μάρτσεκ, σε μετάφραση στα ελληνικά από τον Γιώργο Δερμάτη υπάρχει εδώ.
Επίπλέον, στην εκμάθηση της Εσπεράντο μπορούν να συμβάλλουν πολύ και διαδικτυακές πλατφόρμες. Μεταξύ αυτών είναι η www.esperanto12.net, που είναι μεταφρασμένη και στα ελληνικά, το Duolingo, το Lernu! κλπ.
Εσπεράντο στην Ελλάδα
Η περιοχή της Ελλάδας έχει μια πρωτιά στο θέμα της εκπαίδευσης της γλώσσας. Μια από τις πρώτες εσπεραντικές ενώσεις παγκοσμίως ήταν ο Σαμιακός Εσπεραντικός Σύλλογος. Ιδρύθηκε το 1906 από το μεγάλο Έλληνα εσπεραντιστή Ανακρέοντα Σταματιάδη στη Σάμο. Αυτό έγινε την εποχή της διοικητικής αυτοδυναμίας, πριν την ένωση της με την Ελλάδα. Το κρατίδιο της Σάμου με απόφαση του τότε ηγεμόνα όρισε την υποχρεωτική εκπαίδευση της Εσπεράντο στα σχολεία του νησιού.
Το 1926 δημιουργήθηκε ο Ελληνικός Εσπεραντικός Σύνδεσμος. Με ενέργειές του Συνδέσμου έχουν εκδοθεί παλαιότερα τουλάχιστον 3 σημαντικές υπουργικές αποφάσεις Υπουργών Παιδείας της Ελλάδας. Αποφάσεις που έδιναν τη δυνατότητα στους Διευθυντές Μέσης Εκπαίδευσης να εντάσσουν στο πρόγραμμα μαθημάτων την προαιρετική διδασκαλία της Εσπεράντο.
Πού μιλάνε Εσπεράντο;
Το εκπληκτικό με την Εσπεράντο είναι πως αμέσως μόλις αρχίσεις να την μαθαίνεις, μπορείς και να την μιλήσεις. Τόσο σε τοπικό επίπεδο (μέσα από τις τοπικές λέσχες), όσο και σε διεθνές επίπεδο.
Ένας άμεσος τρόπος είναι μέσα από τη μεγάλη κινητικότητα της διεθνούς εσπεραντικής κοινότητας στο διαδίκτυο (Eventa Servo). Όσον αφορά τις εθνικές γλώσσες, για να τις μιλήσεις ίσως πρέπει να πας ταξίδι εκεί που ομιλείται η γλώσσα. Η Εσπεράντο δεν χρειάζεται κάτι τέτοιο. Μπορείς να μιλήσεις αμέσως διαδικτυακά. Και, όπου κι αν πας, σε όποια γωνιά της γης βρεθείς, σίγουρα θα ξετρυπώσεις εσπεραντιστές. Ανθρώπους που είναι πρόθυμοι να μιλήσουν μαζί σου και να σε ξεναγήσουν στην πόλη τους. Ακόμα και να σε φιλοξενήσουν δωρεάν, ή με ελάχιστο αντίτιμο (Pasporta Servo).
Εσπεράντο και αγώνες
Αξίζει να αναφερθεί ότι η Εσπεράντο είναι συνδεδεμένη με κοινωνικά και εργατικά κινήματα (SAT). Από τη φύση της η Εσπεράντο σέβεται την διαφορετικότητα, την πολυπολιτισμικότητα, την ανοχή, και μάχεται για την παγκόσμια ενότητα.
Ο μέσος εσπεραντιστής σε κάποιο βαθμό αισθάνεται περισσότερο πολίτης της Γής και λιγότερο πολίτης του εθνικού κράτους που τον φιλοξενεί.
Εσπεράντο και γλώσσες
Η Εσπεράντο δεν διεκδικεί να γίνει μια εθνική γλώσσα, ούτε να αντικαταστήσει καμια από αυτές. Απεναντίας μάχεται για τη διατήρηση των διαλέκτων και των εθνικών γλωσσών. Και είναι με σαφήνεια ταγμένη εναντίον του γλωσσικού ιμπεριαλισμού, δηλαδή της κυριαρχίας άλλων εθνικών γλωσσών σε άλλα κράτη. Γιατί αυτή η επικράτηση δεν είναι ουδέτερη, ούτε ανώδυνη για το κράτος που υποτάσσεται γλωσσικά σε ένα άλλο.
Δεν υπάρχει κράτος ή εθνική οντότητα που να χρησιμοποιεί την Εσπεράντο σε εθνικό επίπεδο.
Προκλήσεις για το μέλλον
Υπάρχουν αρκετές μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η Εσπεράντο. Μία από αυτές είναι η πλατιά αποδοχή και η χρήση της από το ευρύ κοινό.
Η Εσπεράντο έχει μια πολυπληθή κοινότητα οπαδών και ομιλητών παγκοσμίως. Επιπλέον, είναι ήδη αναγνωρισμένη ως διεθνής γλώσσα από την UNESCO (1954 και 1985). Παρ’ όλα αυτά δεν έχει καταφέρει ακόμα να αποκτήσει ευρεία αναγνώριση ως επίσημη γλώσσα διεθνούς επικοινωνίας. Όμως συνεχίζει να μάχεται, να εξελίσσεται και να χρησιμοποιείται καθημερινά. Από ανθρώπους που επιθυμούν να ξεπεράσουν τα φραγμά της γλωσσικής διαφοράς και να επικοινωνήσουν σε μια κοινή βάση.
Τι είναι τελικά;
Συνοψίζοντας, η Εσπεράντο είναι μια διεθνής γλώσσα. Έχει δημιουργηθεί με σκοπό τη διευκόλυνση της επικοινωνίας μεταξύ ανθρώπων που μιλούν διαφορετικές γλώσσες.
Δεν έχει καταφέρει ακόμα να αποκτήσει ευρεία αναγνώριση. Αλλά συνεχίζει να εξελίσσεται και να χρησιμοποιείται από μια πιστή κοινότητα ομιλητών παγκοσμίως.
Η Εσπεράντο αντιπροσωπεύει την ιδέα της ενότητας μέσω της γλώσσας και της πολυπολιτισμικής ανοχής και επικοινωνίας.
Μάθε Εσπεράντο!
Αν θέλεις να ενημερωθείς περισσότερο για την Εσπεραντική Ομάδα Θεσσαλονίκης, μπορείς να επικοινωνήσεις μαζί μας κάνοντας κλικ εδώ.